Nắm rõ cách thức trả cổ tức sẽ giúp bạn tránh được sai lầm khi “xuống tay” mua cổ phiếu.
Đôi khi chúng ta chấp nhận trạng thái mù mờ để tiếp cận những điều mới và học hỏi trong quá trình đó. Tuy nhiên, điều này có thể không phù hợp với những chủ đề liên quan đến tiền bạc.
Nếu bạn không biết gì về đầu tư, nhưng lại quyết định “nhảy” vào lĩnh vực này chỉ vì lời khuyên của bạn bè, bạn có thể gặp rất nhiều rủi ro. Nếu may mắn, bạn có thể mất ít tiền, song cũng có những người đã tán gia bại sản chỉ vì những quyết định thiếu suy nghĩ như vậy. Do vậy, bổ sung kiến thức trước khi rút tiền ra khỏi ví là một điều vô cùng quan trọng.
Bên cạnh đó, khi tham gia thị trường chứng khoán, nhiều nhà đầu tư đã bỏ qua khái niệm cổ tức, chỉ quan tâm làm sao để có được lợi nhuận chênh lệch giá khi mua cổ phiếu. Điều này có thể khiến bạn thâm hụt đi một khoản tiền lãi không nhỏ.
1. Cổ tức là gì?
Cổ tức là khoản thanh toán một công ty chọn để trả cho các cổ đông khi công ty có lãi. Các công ty có thể tái đầu tư thu nhập của họ hoặc chia sẻ một phần (hoặc tất cả) với nhà đầu tư của mình. Cổ tức đại diện cho thu nhập cho các nhà đầu tư và là mục tiêu chính của nhiều người.
Cổ tức được coi là một phần của tổng lợi nhuận, là thu nhập do một khoản đầu tư tạo ra (ví dụ: cổ tức, tiền lãi) cộng với sự tăng giá của khoản đầu tư.
2. Cổ tức được trả như thế nào?
Hiện nay trên thị trường chứng khoán, cổ tức thường được trả dưới 2 hình thức:
2.1. Trả cổ tức bằng tiền mặt
Cổ tức bằng tiền mặt là một cách phổ biến để các công ty trả lại vốn cho cổ đông của họ dưới hình thức thanh toán tiền mặt định kỳ, theo tần suất tháng, quý hoặc năm. Lưu ý, khi nhận cổ tức bằng tiền mặt, bạn sẽ phải chịu thuế 5%.
Bên cạnh đó, có những khoản cổ tức tiền mặt đặc biệt được phân phối cho các cổ đông sau một số sự kiện không định kỳ như các thỏa thuận pháp lý, phân phối tiền mặt 1 lần,… Mỗi công ty có chính sách chi trả cổ tức riêng và định kỳ đánh giá xem việc cắt giảm hoặc tăng cổ tức có được đảm bảo hay không. Cổ tức tiền mặt được trả dựa trên giá trị được niêm yết theo quy định của Luật chứng khoán là 10.000 đồng mỗi cổ phiếu.
Chẳng hạn Công ty Cổ phần sữa Việt Nam (mã VNM) đã chốt trả cổ tức theo tỷ lệ 24,5%, tức 1 cổ phiếu nhận được 2.450 đồng. Ngày đăng ký cuối cùng là 04/08/2023 và ngày thanh toán là 05/10/2023.
2.2 Trả cổ tức bằng cổ phiếu
Cổ tức bằng cổ phiếu là khoản thanh toán cho các cổ đông bao gồm các cổ phiếu thưởng thay vì tiền mặt. Trả cổ tức bằng cổ phiếu thường được chi trả khi doanh nghiệp không có tiền mặt dự phòng hoặc muốn bảo toàn số tiền đó cho các mục đích sử dụng khác.
Trả cổ tức bằng cổ phiếu có ưu điểm là thưởng cho các cổ đông mà không làm giảm số dư tiền mặt của công ty – nhưng nó lại làm tăng nợ phải trả của công ty. Khác với nhận cổ tức bằng tiền mặt phải trả 5% thuế, với hình thức trả bằng cổ phiếu, bạn sẽ không phải chịu thuế khi nhận cổ tức. Cổ tức bằng cổ phiếu không bị đánh thuế cho đến khi nhà đầu tư bán cổ phiếu. Mặt khác, nhà đầu tư thường sẽ phải chờ khá lâu, 2-3 tháng mới nhận được cổ phiếu để giao dịch mua bán.
Các khoản phân phối được thanh toán theo tỷ lệ trên mỗi cổ phiếu hiện có. Ví dụ, nếu một công ty phát hành cổ tức bằng cổ phiếu là 5%, thì công ty sẽ trả 0,05 cổ phiếu cho mỗi cổ phiếu thuộc sở hữu của một cổ đông. Người sở hữu 100 cổ phiếu sẽ nhận được thêm 5 cổ phiếu.
3. Một số thuật ngữ cần lưu ý về cổ tức
3.1. Ngày đăng ký cuối cùng
Ngày đăng ký cuối cùng được xem là ngày tổ chức phát hành cổ tức chốt danh sách cổ đông được hưởng quyền nhận cổ tức. Tại ngày chốt danh sách, những người có tên sẽ có quyền nhận được cổ tức bằng tiền mặt hoặc sở hữu cổ phiếu phát hành thêm. Đối với những nhà đầu tư mua cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền, mặc định họ sẽ có tên trong danh sách được hưởng quyền.
Ngày đăng ký cuối cùng là ngày thứ 2 sau ngày cuối cùng được tính là thời điểm mua cổ phiếu được hưởng quyền, không bao gồm thứ 7, chủ nhật. Chẳng hạn, ngày đăng ký cuối cùng là thứ 5 thì ngày mua cổ phiếu để được hưởng quyền là thứ 3, và thứ 4 là ngày giao dịch không hưởng quyền.
3.2. Ngày giao dịch không hưởng quyền
Ngày giao dịch không hưởng quyền là thời điểm người mua cổ phiếu vẫn là cổ đông của công ty nhưng không nhận được các quyền liên đến cổ phiếu bản thân đang năm giữ. Chẳng hạn, mua cổ phiếu vào ngày này sẽ không có quyền nhận cổ tức, quyền mua cổ phiếu phát hành,…
3.3. Ngày thanh toán
Ngày thanh toán là ngày bạn nhận được cổ tức bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu phát hành thêm. Thông thường, sau ngày đăng ký cuối cùng 1-2 tháng, bạn sẽ nhận được cổ tức bằng tiền mặt. Con số này với phương thức trả bằng cổ phiếu là 2-3 tháng.
