Giao dịch ký quỹ là khi nhà đầu tư vay tiền để mua cổ phiếu, là chiến lược mang đến lợi nhuận tiềm năng cao cùng với rủi ro đi kèm lớn.
Giao dịch ký quỹ là gì?
Định nghĩa đơn giản về ký quỹ là đầu tư bằng tiền vay từ nhà môi giới/công ty chứng khoán bạn mở tài khoản.
Khoản 10 Điều 2 Thông tư 120/2020/TT-BTC, quy định về giao dịch ký quỹ như sau: “Giao dịch ký quỹ tại công ty chứng khoán (sau đây gọi là giao dịch ký quỹ) là giao dịch mua chứng khoán có sử dụng tiền vay của công ty chứng khoán, trong đó chứng khoán có được từ giao dịch này và các chứng khoán khác được giao dịch ký quỹ của nhà đầu tư được sử dụng làm tài sản bảo đảm cho khoản vay trên”.
Đặc điểm của ký quỹ
Giao dịch ký quỹ thúc đẩy lợi nhuận tiềm năng của bạn, cả mặt tốt lẫn mặt xấu. Điều quan trọng là các nhà đầu tư phải hiểu được ý nghĩa và hậu quả tiềm tàng của việc sử dụng tiền ký quỹ.
Đầu tiên, sử dụng tiền ký quỹ có nghĩa là trả lãi cho công ty chứng khoán số tiền bạn đang vay. Ví dụ, lãi suất bạn sẽ trả cho số dư ký quỹ 20 triệu là 8%. Khi so sánh tỷ lệ đó với lợi nhuận tiềm năng hàng năm từ 9% đến 10% của cổ phiếu, bạn sẽ nhanh chóng nhận ra rằng bạn đang gặp rủi ro, nhưng nhà môi giới lại nhận được phần tiền hoa hồng lớn. Vì tiền lãi nên khi sử dụng tiền ký quỹ bạn phải lo lắng về tỷ suất lợi nhuận ròng hoặc lợi nhuận sau khi trả lãi sẽ thấp hơn lợi nhuận đầu tư của bạn.
Rủi ro lớn nhất của giao dịch ký quỹ là sự sụt giảm giá trị của chứng khoán bạn đã mua ký quỹ. Vì chứng khoán dùng để thế chấp khoản vay của bạn nên bất kỳ sự giảm giá nào cũng sẽ làm giảm vốn chủ sở hữu của bạn và có khả năng gây ra lệnh gọi ký quỹ.
Lệnh gọi ký quỹ là khi vốn chủ sở hữu trong tài khoản ký quỹ quá thấp để đáp ứng yêu cầu ký quỹ duy trì. Khi điều này xảy ra, nhà môi giới yêu cầu chủ tài khoản gửi đủ tiền để đáp ứng mức ký quỹ duy trì hoặc buộc phải bán chứng khoán để bù vào.
Ưu điểm
- Sức mua lớn hơn: Với tài khoản tiền mặt, bạn chỉ có thể mua chứng khoán nếu có đủ tiền để thanh toán toàn bộ giá mua. Khi mua ký quỹ, bạn có thể sở hữu nhiều cổ phiếu hơn so với việc chỉ dùng tiền mặt sẵn có.
- Tiềm năng tăng lợi nhuận: Giao dịch ký quỹ bằng đòn bẩy có thể tăng lợi nhuận tiềm năng. Khi chứng khoán tăng giá trị, không chỉ chứng khoán bạn sở hữu có giá trị cao hơn mà giá trị tài sản thế chấp cao hơn của chúng cũng mang lại cho bạn nhiều đòn bẩy hơn cho giao dịch ký quỹ.
- Linh hoạt: Không giống như các loại khoản vay khác, tài khoản ký quỹ không có lịch trả nợ cố định. Bạn chỉ phải hoàn trả khoản vay khi cổ phiếu được bán, miễn là bạn đáp ứng được yêu cầu ký quỹ duy trì của nhà môi giới.
Rủi ro
- Lãi suất: Giao dịch ký quỹ không miễn phí và bạn phải trả lãi cho số tiền bạn vay từ nhà môi giới. Lãi suất thay đổi tùy theo nhà môi giới và phụ thuộc vào số tiền bạn vay cũng như điều kiện thị trường. Lãi suất ký quỹ khoảng 13,5%/năm.
- Call margin (lệnh gọi ký quỹ): Nếu giá trị chứng khoán sở hữu trong tài khoản ký quỹ giảm xuống quá thấp và vốn chủ sở hữu giảm xuống dưới mức yêu cầu duy trì tối thiểu, bạn sẽ phải đối mặt với lệnh gọi ký quỹ. Người môi giới của bạn sẽ yêu cầu bạn gửi thêm tiền để duy trì tiếp tài khoản.
- Force Sell (thanh lý bắt buộc): Nếu nhà môi giới của bạn đưa ra lệnh gọi ký quỹ và bạn không gửi đủ tiền mặt trước thời hạn, nhà môi giới có quyền thanh lý chứng khoán đã mua bằng tiền ký quỹ. Điều này có thể xảy ra mà không cần thông báo, thậm chí có thể khiến bạn phải chịu tổn thất lớn.
- Rủi ro tổn thất lớn: Nếu giá trị chứng khoán được mua ký quỹ giảm nhanh chóng, bạn không chỉ mất khoản đầu tư vốn cổ phần mà còn nợ tiền nhà môi giới cho khoản vay của mình.
Ai nên giao dịch ký quỹ?
Chỉ những nhà đầu tư có kinh nghiệm và cảm thấy thoải mái với rủi ro mới nên xem xét giao dịch ký quỹ. Nếu bạn là nhà đầu tư mới đây không phải là chiến lược tốt nhất. Đó là canh bạc có rủi ro cao và có thể dẫn đến thua lỗ nặng. Các nhà đầu tư mới có lẽ nên sử dụng tài khoản tiền mặt để đầu tư và tìm hiểu về thị trường để bắt đầu.
Nếu bạn vẫn đang nghĩ đến giao dịch ký quỹ, bạn cần đảm bảo rằng bản thân có đủ tiền mặt để bù đắp mọi khoản lỗ tiềm ẩn nếu khoản đầu tư giảm giá trị. Nếu không, khoản đầu tư của bạn có thể bị thanh lý và mất một số tiền đáng kể.
