Nhà đầu tư mới thường dễ nhầm lẫn về thuật ngữ đầu tư. Có một số thuật ngữ bạn cần dành nhiều thời gian để hiểu cả lý thuyết và thực hành.
Bạn nên học các cụm từ và thuật ngữ đầu tư phổ biến khi bắt đầu đầu tư, nâng cao sự tự tin và đảm bảo bạn đưa ra quyết định sáng suốt. 15 thuật ngữ đầu tư sau đây sẽ xuất hiện khá thường xuyên. Hãy đọc và nghiên cứu kỹ càng.
1. Giá chào mua/Giá chào bán
Giá tài sản đôi khi được đưa ra ở định dạng “Giá chào mua/Giá chào bán”. “Giá chào mua” thể hiện mức giá cao nhất mà người mua sẵn sàng đưa ra và trả cho một tài sản. “Giá chào bán” là mức giá thấp nhất mà người bán sẵn sàng chấp nhận cho một tài sản.
2. Thuật ngữ đầu tư lãi/lỗ vốn
Lãi vốn là lợi nhuận đầu tư. Ví dụ, nếu bạn mua 100 cổ phiếu với giá 5 triệu đồng và sau đó bán nó với giá 7 triệu đồng, bạn sẽ kiếm được khoản lãi 2 triệu đồng. Lỗ vốn hoạt động theo cách tương tự. Nếu bạn mua 100 cổ phiếu với giá 5 triệu đồng và bán với giá 3 triệu đồng, khoản lỗ vốn của bạn sẽ là 2 triệu đồng.
3. Thị trường gấu
Thị trường gấu (bear market) hay giá xuống là thị trường đang giảm hoặc có xu hướng giảm. Điều này thường xảy ra trong thời kỳ suy thoái hoặc khủng hoảng và có thể kéo dài từ vài tuần đến nhiều năm. Nếu bạn cho rằng thị trường sẽ giảm, bạn sẽ bị coi là “con gấu”. Mô tả này cũng có thể được áp dụng cho từng cổ phiếu mà bạn tin rằng sẽ giảm giá.
4. Thị trường bò
Thị trường bò (bull market) hay giá lên là thị trường đang tăng hoặc có xu hướng tăng cao hơn. Định nghĩa thị trường giá lên được chấp nhận là mức tăng trưởng từ 20% trở lên so tính từ mức đáy gần nhất. Tiêu chuẩn thứ 2 của thị trường chứng khoán tăng mạnh là thiết lập mức mới cho chỉ số chung.
Chẳng hạn 1400 điểm là mức cao nhất của VN Index tại thời điểm hiện tại. Và khi nó tăng lên 1500 điểm trong tương lai, thiết lập mức mới, đó là dấu hiệu của thị trường chứng khoán tăng mạnh.
5. Thuật ngữ đầu tư cổ phiếu
Cổ phiếu mang lại cho người nắm giữ công cụ một phần quyền sở hữu của công ty. Có các loại cổ phiếu khác nhau chẳng hạn như cổ phiếu phổ thông, cổ phiếu ưu đãi. Hình thức lợi nhuận nhà đầu tư có thể nhận được là cổ tức hoặc phần chênh lệch giữa giá mua và giá bán cổ phiếu.
Cổ phiếu cho phép chủ sở hữu nhận được một phần lợi nhuận của công ty (hoặc tăng giá cổ phiếu). Tương tự, tài sản của chủ sở hữu sẽ bị giảm xuống nếu giá trị cổ phiếu giảm.
6. Trái phiếu
Trái phiếu tương tự như một khoản vay với một số khác biệt chính. Trong trường hợp trái phiếu, người mua là người cho vay và người bán là người đi vay. Nói chung, tổ chức phát hành hoặc bán trái phiếu là cơ quan chính phủ hoặc công ty. Khi phát hành trái phiếu, họ hứa sẽ hoàn trả số tiền gốc, tức là số tiền họ đang vay, trong tương lai vào ngày đáo hạn. Ngoài ra, họ sẽ trả lãi định kỳ cho người mua trái phiếu dựa trên tỷ lệ gọi là lãi suất coupon.
7. Quỹ tương hỗ
Quỹ tương hỗ (mutual fund) là một công cụ tài chính. Nó tập hợp tài sản từ các cổ đông để đầu tư vào chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu, công cụ thị trường tiền tệ và các tài sản khác. Các quỹ tương hỗ được điều hành bởi các nhà quản lý tài chính chuyên nghiệp. Họ là những người phân bổ tài sản của quỹ và cố gắng tạo ra lợi nhuận cho các nhà đầu tư.
8. Phái sinh
Phái sinh có thể được hiểu là một loại chứng khoán có mức giá dựa trên hoặc bắt nguồn từ một hoặc nhiều tài sản cơ sở. Những thay đổi về giá trị của tài sản cơ bản sẽ ảnh hưởng đến giá trị của nó.
Ý tưởng cơ bản đằng sau việc sử dụng hợp đồng phái sinh là kiếm tiền bằng cách đưa ra dự đoán về giá trị của tài sản cơ bản trong tương lai. Nó cũng có thể được sử dụng như một tấm đệm để chống lại tổn thất bạn có thể phải gánh chịu trên thị trường chứng khoán.
9. Thuật ngữ đầu tư cổ tức
Một số công ty trả một phần thu nhập của họ cho các cổ đông, được gọi là cổ tức. Tùy thuộc vào công ty, cổ tức có thể được thanh toán một lần, có thể được gửi định kỳ (tức là hàng tháng, quý, nửa năm hoặc năm) hoặc có thể không được thanh toán chút nào.
10. Vốn hóa thị trường
Vốn hóa thị trường của công ty là giá trị tích lũy của tất cả các cổ phiếu đang lưu hành của doanh nghiệp đó. Vốn hóa thị trường có thể được tính bằng cách nhân giá cổ phiếu hiện tại với số lượng cổ phiếu đang lưu hành.
11. Thuật ngữ đầu tư ký quỹ
Giao dịch cho vay ký quỹ (Margin) là giao dịch mua chứng khoán có sử dụng tiền vay công ty chứng khoán. Trong đó chứng khoán có được từ giao dịch này và các chứng khoán khác được giao dịch ký quỹ của khách hàng được sử dụng làm tài sản bảo đảm cho khoản vay trên.
12. EBIT/EBITDA
“Thu nhập trước lãi vay và thuế” (EBIT) và “Thu nhập trước lãi vay, thuế, khấu hao và khấu hao” (EBITDA) là 2 chỉ số thường được sử dụng để thể hiện lợi nhuận của công ty không bao gồm một số chi phí nhất định. Các số liệu được cho là đại diện cho thu nhập cốt lõi của công ty.
13. Thuật ngữ đầu tư biến động
Biến động là mức độ mà một tài sản được giao dịch thay đổi hoặc dao động về giá theo thời gian.
14. Quy luật cung cầu
Quy luật cung cầu là một lý thuyết nhằm giải thích mối quan hệ giữa sự sẵn có và mong muốn đối với một sản phẩm, và giá của nó. Thông thường, tính sẵn có thấp và nhu cầu cao sẽ làm tăng giá của một mặt hàng. Ngược lại, tính sẵn có cao và nhu cầu thấp sẽ làm giảm giá của mặt hàng đó.
Nhu cầu về một cổ phiếu có thể thay đổi dựa trên động lực thị trường, điều kiện kinh tế, những thay đổi trong chính sách của ngân hàng trung ương và kết quả kinh doanh tốt hơn mong đợi (hoặc tệ hơn mong đợi). Trong khi đó, nguồn cung cổ phiếu có xu hướng thay đổi với tốc độ chóng mặt.
15. Đa dạng hóa danh mục đầu tư
Danh mục đầu tư đa dạng là một tập hợp các khoản đầu tư khác nhau, kết hợp với nhau để giảm rủi ro tổng thể. Đa dạng danh mục có thể bao gồm sở hữu cổ phiếu từ các lĩnh vực với mức độ rủi ro khác nhau, thêm vào đó là trái phiếu, bất động sản,… Điều này giúp giảm rủi ro mất vốn vĩnh viễn của nhà đầu tư và quản lý quá trình biến động tổng thể của danh mục đầu tư. Đổi lại, lợi nhuận từ một danh mục đầu tư đa dạng hóa sẽ thấp hơn so với những gì một nhà đầu tư có thể kiếm được nếu họ có thể chọn một cổ phiếu duy nhất và nó tăng trưởng tốt.
